بررسی تاریخی حیات کوردهای شبانکاره فارس و پراکندگی کوردها در جنوب و شرق ایران

درگفتگو با دکتر جمشید صداقت کیش تاریخ نگار و کردشناس...

رقیب گفت چه می کنی در این درگه؟

چه می کنم؟ دل گم گشته باز می جویم

فیض‌اله پیری:روزگاری که گذرم به سرزمین تفتیده تفتان و دیار"کوچ و بلوچ" افتاد، از سر کنجکاوی مطالعاتم، متوجه حضور تاریخی کوردها در سیستان و بلوچستان و کرمان شدم. در ادامه مطالعاتی ناتمام و سالها بعد از بازگشت از این دیار، به کتاب" کوردان پارس و کرمان" برخوردم که موجودیت تاریخی کوردان را در فارس و کرمان از ایران باستان تا کنون  بررسی کرده است؛ اثری بنام و بلند و آراسته به نام بلند دکتر جمشید صداقت کیش پژوهشگر و کوردشناس نامی دیار پارس. در سال 1380 تعداد 9مقاله از فصل های این کتاب به زبان کوردی ترجمه و در چندین شماره مجله"سروه " انتشار یافت و بعدها متن کامل آن در کوردستانعراق(سلیمانیه) به زبان کوردی ترجمه و منتشرشد. متن اصلی کتاب نیز که به زیان فارسی است، در سال 1382 پژوهش برگزیده ایران شد. استان حافظ آفرین و سرزمین سعدی ساز فارس و شهر آباد آباده، آباد باد که چنین مردی را در سال 1315 روشنی بخش دیدگان کرد و به دنیا معرفی. در کارنامه این زرین قلم باستانشناس، دست کم تاکنون انتشار 200 مقاله علمی و 65 کتاب و صدها گفتگوی کارشناسی منتشر شده و تعدادی نیز آماده انتشار است. آن گونه که گردانندگان سامانه اینترنتی دکتر صداقت کیش نوشته اند، وی تحصیلات آکادمی خود را تا مرحله دکترا در رشته تاریخ و مردم شناسی( شاخه باستانشناسی) از ایتالیا و آکادمی علوم تاجیکستان با درجه عالی اخذ کرده و برای تحقیقاتش به تمامی نقاط فارس سفر کرده و چنانکه خود می گوید: فارس را مانند کف دستش می شناسد. این پارسی زاده کوردشناس ردپای کوردها در سرزمین پارس تا خلیج فارس و استانهای مجاور را کاویده و می گوید: اگر سلامتی اش او را یاری دهد، قصد دارد تا مطالعاتش را جدی تر دنبال کند و به سراغ کوردهای بلوچ شده ارتفاعات تفتان نزدیک شهرستان خاش در بلوچستان برود. سالها آرزوی دیدار و گفتگویی با او همواره در دل بود؛ تا اینکه مراد برآورده شد و او را در همایش بین المللی ادبیات کوردی در دانشگاه کوردستان دیدم. دیدار با او سعادتی بود و گفتگویی مطبوعاتی نیز سعادتی والاتر. قرار تصدیع به ظاهر پنج تا 10 دقیقه بود که معمولاً بهانه ای خبرنگارانه است برای آغاز! دکتر صداقت کیش در همایش بین المللی ادبیات کوردی در دانشگاه کوردستان مقاله ای با موضوع" کوردهای شبانکاره شیراز" به سوغات آورده بود که بر اساس آن غیر از کوردان پارس، گروهی کورد دیگر که ازنظر نژادی نوادگان اردشیر بابکان به شمار می روند، در فارس حیات داشته اند که با نامهای شبانکاره، شوانکاره، شبنکاره، شبانکارگان و شبانکاریان در تاریخ رخ می نمایند. کهنترین و تنها اثری که طایفه های کوردهای شیانکاره را بازکاوی کرده،"فارسنامه" ی ابن بلخی است که بین سالهای500 تا 510 هجری قمری نوشته شده و این کوردها را در پنج گروه اسماعیلیان، رامانیان، کرزومپان، مسعودیان و شکانیان شرح داده است. او در پژوهش خود احتمال می دهد که این کوردها، مذهبی تسنن و امامیه و هفت امامی داشته که با زبانی غیر از پارسی سخن می گفته، اما زبان پارسی را خوب می دانسته اند. دکتر صداقت کیش در پژوهش خود، ایالت شبانکاره، بازماندگان آنان و آثار باستانی برجای مانده از انها را بیشتر کاویده و  درپی آن است که این تحقیق را به صورت کتاب در اختیار علاقمندان قرار دهد. متن حاضر نتیجه گفتگوی یک ساعته با کوردشناس نامی پارس است که 23 اردبیهشت ماه سال 89 در زیر درختان حیات دانشگاه کوردستان با او صورت گرفت و استاد در پایان این گونه علاقمندی خود به فرهنگ و تاریخ کوردها نشان داد: من که این گونه تاریخ کوردها را مطالعه می کنم ، برای فهم بیشتر و رسیدن به نتیجه بهتر، کاش من هم یک کورد بودم! رواست از همکاری جناب معتصم حسینی همکار دکتر صداقت کیش در پژوهش"شبانکاره ها" که ما را در این گفتگو یاری دادند سپاسگزاری شود که خود نیز از تبار شبانکارگان کورد است.